De voormalige gemeente Grubbenvorst
De naam Grubbenvorst is een samenvoeging van Grubben en Vorst. Grubben,
ook wel Gribben, was de naam van het kasteel waarvan nu de ruïne van het
"Gebroken Slot" resteert. Grubben wijst meestal op een holle weg. Het
tweede gedeelte van de naam, Vorst, was de naam van het dorp. Deze naam
wijst op bos in het bezit van de heer van het gebied. Aanvankelijk was
hier veel bos, maar dat is grotendeels verdwenen door het ingrijpen van de
mens, die bossen ging kappen uit behoefte aan weidegrond. Hierna
ontstonden heidevelden.
Uit oppervlaktevondsten en bij archeologisch onderzoek is gebleken, dat al
duizenden jaren vóór Christus de hogere Maasoevers bewoond moeten zijn
geweest. Op het Molenveld aan de zuidzijde van Grubbenvorst zijn
belangrijke vondsten gedaan, die wijzen op agrarische bebouwing in de
brons- en ijzertijd, de Romeinse tijd en in de periode van de
volksverhuizing en daarna.
Van Romeinse oorsprong is de zogenaamde "Mielderse baan", een strategische
weg langs de westoever van de Maas, van Tongeren over Maastricht naar
Blariacum (Blerick) , Cuyck en Nijmegen.
Op de hoge Maasoever komen ook sporen voor van vroeg-Germaanse bewoning.
Deze hoge Maasoever draagt de naam "Reuvelt", een benaming, die
vermoedelijk uit de Karolingische tijd stamt. Aannemelijk is dat in de
loop van de 8e eeuw het Christendom ook in Noord-Limburg doordringt.
Bij opgravingen na de verwoesting in november 1944 van de parochiekerk
bleek, dat deze omstreeks 1415 gebouwde kerk zeker zes voorgangers moet
hebben gehad. Bij de wederopbouw in 1952 heeft men de herinnering aan deze
vroegere kerken willen bewaren in de tegenwoordige crypte.
De heer van Grubben was eerst beleend met de hele heerlijkheid Vorst.
Vermoedelijk uit geldgebrek deed hij in de 14e eeuw de halve heerlijkheid
over aan zijn buurman, de heer van Baersdonck. In 1755 kocht de toenmalige
heer van Grubben, de markies van Hoensbroek, de ridderhofstede Baersdonck
met de andere helft van Vorst, zodat de heerlijkheid weer in één hand was.
Gribben met (half) Vorst was een zeer oude vrije heerlijkheid. In 1311
kocht Reinoud van Gelder de heerlijkheid van de heer van Millen. Het
gebied van Grubbenvorst is daarna Gelders gebleven tot de Franse tijd, al
was sinds 1543 de Duitse keizer, van 1555 tot 1713 de koning van Spanje en
daarna tot 1794 de koning van Pruisen hertog van Gelder. Bij het beleg om
Venlo in 1511 wordt het slot Gribben voor de eerste keer verwoest.
Gedurende de tachtigjarige oorlog zijn de meeste Noord-Limburgse
Maasdorpen Spaans gebleven. Wel is tussen 1572 en 1646 regelmatig en soms
hevig in deze streken gevochten. Voor het herstelde slot Gribben kwam in
1586 de genadeslag, toen Spaanse troepen onder Parma het kasteel
bestormden en tot een "gebroken slot" hebben verwoest.
Grubbenvorst was sinds de veldtocht van Frederik Hendrik in 1632 bezet
door Hollandse troepen van de Republiek. Op 3 augustus 1635 werd
Grubbenvorst overvallen door een keizerlijk regiment Kroaten. De inwoners
waren naar de kerk gevlucht en hadden zich achter de kerkhofmuren
verborgen. Voor de ligging hadden zij stro meegebracht. Dit staken de
Kroaten in brand. Het aantal slachtoffers is onbekend. De kerk ging
gedeeltelijk verloren. Kort daarna brak in de streek de pest uit, die
alleen al in Arcen 195 doden eiste.
Na de Spaanse successieoorlog werd Grubbenvorst in mei 1713 bij Pruisen
ingelijfd. Deze Pruisische tijd duurde tot de inval van de Fransen in
1794, waarmee de feodale tijd een einde nam. De schepenbank onder leiding
van de scholtis (schout) bleef nog tot begin 1798 in functie. De laatste
secretaris was G. van Aerts die in 1793 het pand bouwde, nu bekend als
café "De Zwaan" en destijds als "Secretairs". Kwam daar ook de schepenbank
bijeen? Zijn zoon had er in 1808 in ieder geval al een herberg.
Na een twintig jaar durende bezetting en inlijving door Frankrijk begint
in 1815 de Nederlandse tijd, van 1830 tot 1839 onderbroken door een
Belgische periode toen Limburg de Belgische opstand volgde.
Vanaf 1708 bewoonden de Zusters van de Associatie van de Bisweide het
Grubbenvorster klooster. Bij de overname van het klooster in 1860 door de
zusters Ursulinen uit Venray traden de oude bewoonsters in bij de Zusters
Ursulinen. In Grubbenvorst werd overgegaan tot de oprichting van een
meisjespensionaat, dat zich vooral in de jaren zeventig van de 19e eeuw
door het uitbreken van de Kulturkampf in Duitsland enorm ontwikkelde.
In de tweede helft van de 19e eeuw begint in Grubbenvorst de ontginning
van de heidevelden, die na 1900 extra wordt gestimuleerd als de kunstmest
op de markt komt. Na 1960 komt de ontwikkeling van Grubbenvorst als
forensendorp goed op gang.
Bij de recente gemeentelijke herindeling werd de veiling inclusief het
gehucht Heierhoeve bij de gemeente Venlo gevoegd, onder andere vanwege de
noodzakelijk geachte uitbreiding van het industrieterrein Trade Port
Noord.
In een bos op de hoek van de Sint - Jansweg en de weg naar de Zaar ligt de
devotiekapel van Sint Jan uit 1959. Hier vlak achter is in 1989 de plek
teruggevonden waar de oude Sint - Janskapel uit de 15e eeuw lag, die een
oppervlakte van 75 vierkante meter had. In de aangelegde bestrating is de
omtrek van deze oude kapel aangegeven. Een groot kruis en het
gemeentewapen voltooien het geheel.
G. Verheijen (redactie)