Broekhuizen en Broekhuizenvorst
De dorpen Broekhuizen en Broekhuizenvorst zijn niet groot, zo’n 1170 ha. Er wonen 1940 mensen en tot 2001 was het de kleinste gemeente van Nederland. De dorpen zijn samen bijna 200 jaar een zelfstandige gemeente geweest. In 2001 zijn ze onderdeel geworden van de gemeente Horst aan de Maas. Het is een typische nederzetting langs de Maas met zijn maasmeanders, dat zijn kronkelingen in de rivier.
De Maas en de drie kastelen hebben een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis van de dorpen. De meeste mensen werkten vroeger in de landbouw bij de kasteelheren of de grootgrondbezitters. Enkelen hadden daarnaast zelf nog een klein boerderijtje.Na de eerste en tweede Wereldoorlog kwam daar veel verandering in. Er zijn nu nog maar twee boeren met een melkveebedrijf.
Broekhuizen
In het centrum valt
vooral de sierbestrating op, de mooie oude gebouwen en de laatgotische
Sint Nicolaaskerk. De kerk dateert van vóór
1484, het jaar waarin de parochie werd gesticht. Zij werd in november 1944
opgeblazen, maar weer hersteld. In 1952 werd de restauratie afgesloten.
Vanaf de loswal heeft men een mooi uitzicht op de Maas en op het pontveer.
In het gehucht de Stokt woonden vroeger de heren van Broekhuizen. Zij
bestuurden vanuit het kasteel hun heerlijkheid. Het kasteel is in 1944
door de oorlog verwoest. In Broekhuizen ligt ook het 230 grote
natuurgebied ‘Broekhuizerbroek’. In Broekhuizen hebben ook drie molens
gestaan: de watermolen, de graanmolen en de oliemolen.
Broekhuizenvorst
Midden in het dorp ligt de kerk met een 47 meter hoge toren en het kerkhof met een heel bijzondere ommuring. De kerk heeft een lange bouwgeschiedenis door de eeuwen heen. Ook deze kerk werd in november 1944 vrijwel geheel verwoest. In 1949 was de herbouw gereed. In de muren kun je nog de schietgaten zien die men gebruikte bij het verdedigen van het dorp. Ook is in het dorp mooie sierbestrating te zien, in de vorm van een mozaïek, de dorpspomp en het oude koetshuis. In dit dorp ligt ook huize ‘de Kolck’. Dat was vroeger een kasteeltje. In het dorp lag vroeger ook de stoomzuivelfabriek ‘Wilhelmina’.
Ooijen
In dit gehucht ligt het eeuwenoude ‘kasteel Ooijen’. Het was in de middeleeuwen in bezit van de heren van Broekhuizen. Het is in de loop der jaren verschillende keren verbouwd en het is bewoond gebleven tot 1981. Daarna is het erg in verval geraakt en in 2003 is het kasteel helemaal gerestaureerd. In dit gehucht lag ook de eeuwenoude boerderij ‘Aen Gen Sandt’. Hier woonde Mgr Hanssen, de latere bisschop van Roermond. Nu is op deze plaats Oerlemans Diepvries Centrale te vinden. In Ooijen ligt nog een andere oude boerderij, dat is de ‘Wisserhof’.
Kasteel Ooijen
Bezienswaardigheden
De dorpen kennen veel monumenten en andere bezienswaardigheden. Dat zijn bijvoorbeeld de kerken, de kapelletjes, de veldkruisen, kasteel Ooijen, verschillende koninklijke bomen, de dorpspomp, de gedenktekens van de overstromingen van de Maas, de overblijfselen van de steenovens, de schoorsteen van de zuivelfabriek en de oorlogsmonumenten.
Tradities
Er zijn nog veel tradities bewaard. Zo is er de Sacramentsprocessie, de Blasiuszegen, de braderie, Geitenkermis, ratelen op Paaszaterdag en op Pinksterzaterdag en de verklede wielerwedstrijd op Carnavalsdinsdag.
Verenigingen
Er zijn veel verenigingen in de dorpen. Bijna iedereen is wel lid van een of meer verenigingen.
Meer informatie
Wil je meer weten dan kun je een boek over Broekhuizen en Broekhuizenvorst lezen van de SCA Historische Kring Broekhuizen
Het pontje naar Arcen